Raw-foodies, mensen die alleen rauw voedsel eten, poneren zichzelf als kritische, zelfstandige denkers. Trots gaan ze tegen de mainstream in. Maar als je hun denken onder de loep legt, blijkt het kromdenken. Romantisch kromdenken.

Over de documentaires Rauw (2008) en Rauwer (2012) werden verontwaardigde tweets, columns, artikelen en blogs geschreven. Over de leefstijl van Frances en zoon Tom, over het feit dat Tom niet naar school gaat. Net als andere raw-foodies beweert moeder Frances dat alleen het eten van ongekookt voedsel: groente, noten, zaden en fruit, gezond is.

Medici zullen de raw-foodies niet kunnen overtuigen van het tegendeel. Dat komt doordat raw-foodies argumenten hanteren die niet wetenschappelijk weerlegbaar zijn.

Laten we daarom gewoon even nadenken over die argumenten.

Raw-foodies hanteren er drie:

1. Vroeger aten mensen ook alleen rauw voedsel.
2. De natuur is goed.
3. Als we ons voedsel eten zoals de natuur het biedt, respecteren we de natuur.
   
   

1. Vroeger aten mensen ook alleen rauw voedsel

Met ‘vroeger’ bedoelen de raw-foodies de tijd voordat mensen vuur gingen gebruiken. Toen aten we gezond, zeggen ze, want van gebakken eten krijgen we kanker en aan gekookt eten is ons lichaam nu, na zo’n twee miljoen jaar, nog niet gewend.

De raw-foodies refereren naar een primitieve toestand, die meer overeenkwam met de menselijke natuur. Net als de paus deed in een recentelijke uitspraak dat homofilie tegen ‘de natuurlijke orde’ ingaat. Daarmee bedoelt hij dat we niks mogen veranderen aan de natuur zoals God die geschapen heeft, namelijk Adam en Eva in het paradijs. De paus vergeet dat er sinds het paradijs een hoop veranderd is. Net zoals de raw-foodies vergeten dat twee miljoen jaar best wel een lange tijd is. De tijd maakt hen namelijk geen flikker uit. Au fond beweren beiden dat vroeger, in de primitieve natuurtoestand, alles goed was. Die toestand functioneert voor hen als voorbeeld voor hoe we nu moeten leven.

Ook filosofen hebben zich aan het idee van een natuurlijke toestand gewaagd, en ook zij probeerden daarmee helder te krijgen hoe we nu moeten leven. Even twee voorbeelden. Volgens Hobbes was er in de natuurtoestand oorlog en chaos, en er kwam pas vrede toen het heerschap Leviathan de macht pakte. Zowat het tegenovergestelde beweerde Rousseau. Volgens hem waren mensen in de originele toestand juist goed en vredelievend en had de moderne maatschappij de ‘edele wilde’ grondig bedorven. Een heel romantisch idee, de raw-foodies hebben wel wat met Rousseau, denk ik.

De natuurtoestand wordt dus verschillend ingevuld, hij is maar hoe je het hebben wilt. Je kunt hem als goed of als slecht beschrijven, als voorbeeld of als antivoorbeeld hanteren. Het is een verhaal, een droom, een idee, geen argument. 

2. De natuur is goed

Dit is de belangrijkste stelling van de raw-foodies. ‘Natuur’ betekent bij hen alles wat biologisch, of zo je wilt ecologisch, aanwezig is. En dat alles is goed. Wat resultaat is van menselijk ingrijpen, kunstmatig en chemisch is, is onnatuurlijk. Dus slecht. Daarom is ook die natuurtoestand de ideale situatie, want toen was alles nog puur natuur.

Het klinkt best wel aantrekkelijk. Net zoals de slogan ‘terug naar de natuur’. Want ja, we zijn er toch wel een beetje van vervreemd, van die natuur. Natuurmonumenten maakt daar handig gebruik van in de campagne voor het project Oerrr. Wauw, lekker de regen op je tong voelen, er helemaal zijn, de kracht van de elementen ervaren, je bent dan weer helemaal mens, een beetje zo’n edele wilde.

Maar het moet niet te. We hebben wel een regenpak aan en willen na zo’n barre tocht weer naar binnen, warme chocolademelk drinken. Want laten we wel wezen, die natuur is lang niet altijd even aangenaam.

Lang niet altijd. Er zijn giftige planten, gevaarlijke dieren, watersnoden, vulkanen, orkanen, tsunami’s, aardbevingen. En het zal 'de natuur' een worst wezen of wij, of andere levende wezens, daaronder lijden. De natuur is geen persoon, heeft geen ethiek, geen moraal, maar is het toppunt van onverschilligheid. De natuur is zoals ze is. De natuur als goed bestempelen is daarom onzin.

3. Als we ons voedsel eten zoals de natuur het ons biedt, respecteren we de natuur

‘Natuurlijk leven is verbonden zijn met Mother Earth. Dat betekent dat we de natuur moeten respecteren, zo laten als zij is,’ redeneren de raw-foodies. 'Moeder Aarde': de natuur is dan niet alleen een persoon, met een ziel, een wil en een moraal, maar zelfs een soort god. Rauw eten gaat hier bar veel lijken op een religie. En in religies is niet veel plaats voor kritisch, zelfstandig denken. Er wordt geloof vereist.

Natuurlijk zijn we afhankelijk van de natuur, de aarde waarop we leven. En daar houden we al een hele tijd onvoldoende rekening mee. Maar als respect betekent dat we de natuur moeten laten zoals die is, zouden we ook in ons nakie moeten lopen, niet ingrijpen als we ziek zijn (zoals sommige gelovigen ook hun kinderen niet inenten omdat God het blijkbaar zo wil als ze ziek worden), mogen we ons niet beschermen of dingen veranderen. Dus niet in een huis wonen, geen verwarming gebruiken, alle menselijke uitvindingen de deur uit doen zoals electriciteit, gas, computers, mobieltjes en handige dingen als blenders waarmee je al dat rauwe eten iets beter verteerbaar kunt maken.

Tot slot een laatste stelling van de raw-foodies: ‘we hebben teveel vertrouwen in de voedselindustrie.’

Daarin hebben ze gelijk. De voedselindustrie denkt niet aan wat gezond is, maar aan het maken van winst. Het is verstandig om meer verse groenten en fruit te eten. Maar het is helemaal niet nodig om de natuur te romantiseren. Denk zelf en laat je niks voorschotelen.